Deel 5
Dat is het moeilijke in deze tijd, idealen, dromen, mooie verwachtingen komen nog niet op of ze worden door de gruwelijkste werkelijkheid getroffen en zo totaal verwoest. Het is een groot wonder dat ik niet al m’n verwachtingen op heb gegeven, want ze lijken absurd en onuitvoerbaar. Toch houd ik ze vast, ondanks alles omdat ik nog steeds aan de innerlijke goedheid van de mensen geloof. * Anne Frank
Ik zat op een verjaardag van een tienjarig meisje. Ze kwam uit een zeer christelijk gezin. Een gezin waar veel angst heerste voor andersdenkenden en niet christelijken. Haar grootvader was wethouder voor het CDA. Een aardige man met een groot hart voor de maatschappij. Het meisje kreeg een cadeau van haar grootvader overhandigd. Het was het dagboek van Anne Frank. Ieder kleinkind dat 10 jaar werd ontving van hem het boek. “ Zodat we nooit vergeten”. Ik vind het een hele mooie traditie.
Ik woonde vlak bij de bibliotheek en liep een paar keer per week binnen om boeken te halen. Als 9 jarig meisje trok mij de afdeling met boeken voor volwassenen al het meest en zo struinde ik door de kasten. En daar stond het boek van Anne Frank. Ik had nog nooit van haar gehoord en begreep ook niet zo goed waarom een boek geschreven door een jong meisje zich op de volwassenen afdeling bevond. Geïntrigeerd nam ik het boek mee naar huis. Ik heb het boek in één ruk uitgelezen. Haar emoties en gevoelens lezen. Jezelf daarin herkennen en ook weer niet. Ik heb geen oorlog meegemaakt. Het dagboek heeft diepe indruk op mij gemaakt en mij zeer doordrongen van de waarde van vrijheid. Kostbaar. Tot op de dag van vandaag.
Toen het geweld van mijn broer extreme vormen aannam besloten mijn ouders, moderne ouders met dito opvattingen, mij te beschermen door mij een plank te geven waarmee ik mijn kamerdeur kon blokkeren. Eten in de dekenkist, fles Cola, Fanta, Lu koekjes, geraspte wortels en appels. Er waren dagen dat ik niet naar buiten kon. Lezen, muziek, tekenen en dansen hebben mij gered. Kunst redt levens. Vanuit het raam kon ik zien of mijn broer arriveerde. Dan rende ik naar de kast en trok de plank tevoorschijn. Het zijn beelden die ik diep verstopt heb. En terwijl ik op mijn kamer zat droomde ik van de wereld buiten. Ik ben niet Anne. Maar ik weet wat het is om niet vrijwillig ergens te zijn.
Tijdens mijn geschiedenislessen op school kwam ook de kwestie Palestina voorbij. “ Als er ooit een Derde Wereldoorlog komt dan start deze door het conflict tussen Israel en Palestina”, zei de docent met een droeve stem. Derde Wereldoorlog? Hoezo? Ik dacht tijdens die lessen vaak aan Anne. Hoe zou Anne het vinden dat leeftijdgenootjes oorlog moesten doorleven? Ook; hoe kan een volk dat zo veel leed heeft meegemaakt in vredesnaam zo hardvochtig oorlog voeren en een ander volk zo behandelen zoals ze zelf nooit behandeld wilden worden en waarmee ze een wereld hardop lieten beamen “ nie wieder”?
Op kostschool was een van mijn bijnamen Anne. Naar Anne Frank. Ik lijk op haar vinden sommigen. De kok vraagt of ik joods ben. Nee, dat ben ik zover ik weet niet. Ik herken mijzelf ook echt niet in de foto’s van Anne.
Ik loop door mijn geliefde Utrecht en word met een schuine blik aangekeken. Ik begrijp dat er mensen zijn die vinden dat ik een oosters uiterlijk heb en vragen zich af waarom ik geen hoofddoek draag. En vervolgens wordt er naar de man naast mij gekeken. Ook nog met zo’n Hollandse boy. Zij vinden mij geen Anne.
Zou Anne een hardvochtige vrouw in Israël geworden zijn? Of zou ze juist de reikende hand hebben getoond? Zou haar pijn van die jaren haar hebben doordrongen van een oerdrang naar vrijheid en vrede?
Ze kan het zelf niet meer vertellen. Maar kon in de korte tijd dat ze leefde met een intelligent oog de wereld beschouwen die ik weinig volwassenen in deze tijd zie evenaren.
Ich glaube nicht, daß allein die führenden Männer, die Regierenden und Kapitalisten am Krieg schuld sind. Nein, der kleine Mann anscheinend auch, sonst würden die Völker als solche nicht mitmachen. Der Drang zur Vernichtung ist nun einmal in den Menschen, der Drang zum Töten, Morden, Wüten. Und solange nicht die gesamte Menschheit eine völlige Metamorphose durchgemacht hat, wird es Krieg geben. * Anne Frank